سینوزیت

سینوزیت

سینوزیت التهاب یا ورم آسترسینوس ها می باشد که معمولا پر از هوا هستند، اما هنگامی که سینوس ها بلوکه شوند یعنی پر از جرم شوند، باکتری ها و ویروس ها و قارچ ها در این محیط رشد می کنند و موجب عفونت می شوند.

 

 

سینوس ها عضوی پروانه ای شکل هستند که در دو طرف بینی تا زیر چشم ها گسترده شده اند. همچنین از بین ابروها تا بالای ابروها و جوی پیشانی را در بر می گیرند. این اعضای حساس و اما بسیار مهم بدن، ممکن است سال ها در برخی افراد هیچگونه مشکلی ایجاد نکنند ولی در برخی افراد با کوچکترین باد یا حتی نسیمی که به صورت و پیشانی برخورد می کند، عود کرده و همراه با عطسه، آبریزش بینی و چشم، سردردهای کلافه کننده در جلوی پیشانی که با خم شدن بسیار بیشتر می شود و گرفتگی و کیپ شدن بینی همراه خواهد بود.

آناتومی سینوس ها

بدن انسان دارای چهار جفت سینوس تنفسی می باشد (سینوس اسفنوئید (پشت چشم ها)، سینوس ماگزیلا (در پشت فک فوقانی)، سینوس فرونتال (در جلوی پیشانی) و سینوس اتموئید (بین چشم ها)) که عمل گرم و مرطوب نمودن هوای تنفسی و همچنین سبک کردن وزن جمجمه را عهده دار است. ضمن اینکه در مقابل ضربات به عنوان ضربه گیر نیز عمل می کند. تأثیر در ایجاد کیفیت صدا از دیگر وظایف سینوس هاست.

سینوس ها در برابر عفونت ها به طور عادی دفاع طبيعی دارند ولی هر اتفاقی که در دفاع سلولی روی دهد موجب مستعد شدن به عفونت خواهد شد و به دنبال این عفونت التهاب و تخریب بافتی روی داده و باکتری ها می توانند به مخاط چسبندگی پیدا کنند و عفونت مزمن سینوس ایجاد شود.

عفونت حاد سینوس عفونتی می باشد که در بیشتر موارد کم تر از ۴ الی ۶ هفته به طول می انجامد. این عارضه با مصرف آنتی بیوتیک درمان می شود. ریشه کن کردن عفونت موجب بازسازی مخاط و دفاع موضعی می گردد. سینوزیت مزمن بیش از ۳ ماه به طول می انجامد و علائم آن شدیدتر از زمان سینوزیت حاد است.

 

مشکلاتی که موجب سینوزیت می شوند

• سرماخوردگی
• رینیت آلرژیک
•  پولیپ بینی
• تیغه بینی منحرف

انواع سینوزیت کدام اند؟

هر بیماری و مشکل بدنی ممکن است در شکل های مختلف به صورت بیرونی بروز نماید که سینوزیت نیز دقیقاً به همین شکل است و می تواند انواع مختلفی داشته باشد.

انواع بیماری سینوزیت از این قرارند؛

سینوزیت حاد : این نوع با آبریزش بینی و درد ناگهانی صورت همراه است که برای ۱۴ _ ۱۰ روز باقی مانده و سپس بهبودی حاصل می شود.

سینوزیت نیمه حاد : التهابی است که به مدت ۸ _ ۴ هفته باقی می ماند و سخت تر از نوع حاد آن است.

سینوزیت مزمن : در این نوع، سینوس ها به مدت ۸ هفته یا بیشتر باقی می ماند که به شدت فرد بیمار را کلافه و امور روزانۀ او را مختل خواهد کرد.

سینوزیت بازگشت کننده : سینوس ها در این نوع سـینوزیت چندین بار در سال ملتهب می گردند. چنین افرادی دائماً با کوچکترین عامل تحریک کنندۀ بیرونی مانند یک باد ملایم یا سرد که به صورتشان یا به پیشانی برخورد کند، دچار این بیماری می شوند و همچنین گاهی با عواملی مانند دود روغن سرخ کردنی، انواع عطرها و ادوکلن ها و همچنین برخی بوهای تند، ممکن است بیماری شان، به سرعت عود کرده و از چند ساعت تا چند روز آنها درگیر نماید.

 

 

دلایل ابتلا به سـینوزیت کدام اند؟

سینوس ها فضاهایی پر از هوا در درون جمجمه می باشند که این حفره ها در زیر پیشانی، استخوان های بینی، گونه ها و چشم ها قرار دارند. اما به دلیل بسیار پرکار بودن و اینکه در معرض برخورد دائمی با هوای بیرون و تنفس فرد قرار دارند، احتمال ابتلای آنها به بیماری بالاست.

سینوس های سالم، از هر گونه باکتری، ویروس و هر عفونت دیگری خالی می باشند. بیشتر اوقات، مخاط خود به خود تخلیه می شوند و هوا به آسانی جا به جا می گردد اما در زمان بیماری، این شرایط به طور کل دگرگون خواهد شد و به نوعی شما با یک سینوس کاملاً متورم، ملتهب، قرمز رنگ و پر ترشح روبرو هستید.

هنگامی که ورودی سینوس ها مسدود شود یا مقادیر زیادی مخاط در آن جمع شود، باکتری ها و دیگر میکروب ها به آسانی می توانند در حفره سینوسی رشد کنند و همین رشد و تجمع ویروس ها، باکتری ها و میکروب ها، یعنی ایجاد بیماری.

دلایل بروز سینوزیت حاد: سینوزیت حاد در اکثر موارد با یک سرماخوردگی شروع میشود كه عامل آن یک ویروس می باشد. این سرماخوردگی های ویروسی علائم سینوزیت را ایجاد نمی کنند، ولی قطعاً سینوسها را دچار التهاب می كنند. هم سرماخوردگی و هم التهاب سینوسها اغلب در مدت ۲ هفته بدون درمان بهبود می یابند، ولیکن ایجاد التهاب سینوس ها در سرماخوردگی احتمال ابتلا به سینوزیت حاد را بیشتر می کند.

دلایل بروز سینوزیت مزمن: تعیین دلایل بروز سینوزیت مزمن، دشوار است. بعضی از پژوهشگران بر این باورند كه این نوعی بیماری عفونی است. سینوزیت مزمن، یک بیماری التهابی بوده كه معمولاً در افراد مبتلا به آسم ایجاد می شود. در صورتیکه مبتلا به آسم هستید، امکان دارد دچار سینوزیت مزمنی باشید كه در اثر عواملی شدت می یابد؛ چنانچه نسبت به مواد موجود در هوا مانند گرد و غبار، قارچ و گرده آلرژی دارید ممكن است دچار سینوزیت مزمن شوید؛ چراکه این مواد موجب التهاب بینی ناشی از آلرژی می شود. ضمناً افرادی كه به قارچ آلرژی دارند، امکان دارد به دلیل حساسیت به قارچ دچار سینوزیت شوند. در صورتیکه در معرض ابتلا به بیماری سینوزیت مزمن هستید، آب و هوای مرطوب، به خصوص آب و هوای نواحی شمالی یا آلوده كننده های موجود در ساختمان ها و هوا میتواند باعث بروز این بیماری شود.

سـینوزیت می تواند در پی یکی از مشکلات زیر اتفاق بی افتد:

مژه های درون سینوس ها قادر به خارج کردن مخاط نباشند، این مشکل در اثر بعضی از بیماری ها اتفاق می افتد.

سرماخوردگی و آلرژی می تواند منجر به بسته شدن سینوس ها گردد.

انحراف بینی یا پولیپ بینی یکی دیگر از دلایل ابتلا افراد به سـینوزیت می باشند .

چه عواملی خطر سـینوزیت را افزایش می دهند؟

• رینیت آلرژیک یا تب یونجه
• فیبروز سیستیک
• بیماری هایی که مانع عملکرد درست مژه ها می شوند
• لوزه سوم بزرگ
• کشیدن سیگار
• سیستم ایمنی ضعیف

علایم و نشانه های سـینوزیت حاد کدام اند؟

بعضی از علایم اولیه شامل:

• درد و یا فشار بر روی صورت
• گرفتگی بینی
• ترشحات بینی
• کاهش و یا فقدان حس بویایی
• سرفه و خلط

همچنین موارد زیر نیز ممکن است، رخ دهد:

• تب
• بوی بد دهان
• خستگی
• درد دندان

سـینوزیت حاد زمانی اتفاق می افتد که یک یا دو مورد از علائم بالا رخ دهد که با ترشحات غلیظ، سبز و یا زرد رنگ رو به رو خواهید شد.

چه زمانی نیاز است جهت درمان سینوزیت نزد پزشک مراجعه نماییم؟

بيماران زمانی بايد نزد پزشک مراجعه نمایند كه دچار سر درد در بخش فوقانی صورت می شوند که با بوی بد دهان، گرفتگی بينی و خلط ته حلق همراه است. تب جزو علائم سينوزيت حاد نمی باشد؛ ولی اگر در فرد مبتلا به سرما خوردگی به طور ناگهانی و در انتهای دوره بهبودی نشانه تب و سر درد ظاهر شود بررسی سينوزيت الزامی خواهد بود.

تورم در قسمت پيشانی و درد شدید، تورم و قرمزی چشم از جمله علائمی است كه امکان دارد نشان دهنده عوارض سينوزيت باشد.

چگونه سینوزیت درمان می شود؟

این بیماری، به طور معمول توسط یک عفونت ویروسی ایجاد می شود، که خود به خود خوب می شود و از بین می رود علائم شما ،معمولا در عرض دو یا سه هفته تمام می شود و شما می توانید در خانه از خود مراقبت کنید اگر وضعیت شدید شود (سینوزیت مزمن ) نیاز به درمان از طرف پزشک خواهد بود. درمان این مورد می تواند دشوار باشد.

استعمال دخانیات باعث بروز عفونت سینوس‌ ها خواهد شد:

یکی از دلایل ایجاد سینوزیت استعمال دخانیات (مثل قلیان و سیگار) می باشد؛ چرا که مصرف آنها به مژک‌ های بینی آسیب وارد می کند و تجمع ترشحات باعث عفونت سینوس خواهد شد.

توصیه می شود بیماران مبتلا به بیماری سینوزیت در هوای سرد تنفس نکنند ضمن اینکه از مکان‌ هایی که گل ‌ها و گیاه در آن نگهداری میشود و مناطق آلوده و غبارآلود، دوری کنند.

لازم به ذکر است که حس بویایی در بیمارانی که دچار پولیپ و سینوزیت از نوع مزمن می باشند کاهش پیدا می کند. ممکن است در بعضی افراد کاهش حس بویایی که در نتیجه ابتلا به سینوزیت مزمن روی داده باشد به طور کامل درمان نشود.

همچنین درمان ‌ها در سینوزیت مزمن قطعی نمی باشد. اگر فرد مبتلا به سینوزیت مزمن در یک دوره مشخص به درمان‌ های دارویی پاسخ نداد سایر روش های درمانی از قبیل جراحی‌ های آندوسکوپی سینوس برای وی انجام می‌ شود.

درمان سینوزیت با عمل جراحی 

اگر علائم شما با وجود سعی شما ،در درمان های ذکر شده بهبود نیافت، یک نوع جراحی به نام عمل جراحی آندوسکوپی سینوسی توصیه می شود این یک روش، برای تخلیه مخاط از سینوس های شما است.

از جمله اهداف جراحی آندوسکوپی سینوس می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

• برداشتن ترشحات تجمع یافته در سینوس ها‌
• تقویت حس بویایی شخص
• بهبود روند جریان هوا از طریق مجاری بینی
• رفع علائم ناشی از سینوزیت
• کاهش تعداد و شدت عفونتهای سینوسی

در عمل آندوسکوپی به هیچ وجه روی پوست برشی ایجاد نمی ‌شود و تمام اعمال مورد نیاز از طریق سوراخ های بینی صورت می گیرد، ضمن اینکه بیشتر بیماران همان روز عمل مرخص می ‌شوند.

از جمله دلایلی که پزشکان از این تکنیک استفاده می نمایند، عبارتند از: نامشخص بودن محل جراحی، نیاز کمتر به پانسمان، خونریزی و درد کمتر، دوران بهبود سریع‌تر و میزان موفقیت بالاتر.

 

 

دکتر احمد ناظم بافقی

متخصص گوش و حلق و بینی

جراحی سر و گردن و   آندوسکوپی سینوس